න්‍යෂ්ටික විදුලි බලාගාරය

වලාකුළු සේ දසත විහිදෙන මෙම මහා ජල වාෂ්ප කඳ අහස පුරා පැතරෙන්නේ අලංකාර දසුනක් ලෙසය. අහිතකර වායූන් පිමවීමක් මෙහිදී සිදු නොවන බැවින් වඩාත් පරිසර හිතකාමී ලෙස විදුලි බලය නිපදවීමේ ක්‍රමය ලෙස මෙම බලාගාර බලධාරීන් පවසන්නේ ඉතාමත් සරල ලෙසය.

නමුත්, මෙහි කෙනෙතු නොදකිනා තවත් පැත්තක් වෙයි.


"Kernkraftwerk Leibstadt" ලෙස හැඳින්වෙන මෙම බලාගාරය ස්විට්සර්ලන්තයේ උතුරු ජර්මන්-ස්විස් දේශ සීමාව ඉතා ආසන්නයේ පිහිටා ඇත.
කර්න්ක්‍රාෆ්ට්වර්ක් ලීබ්ස්ටාඩ්ට් න්‍යෂ්ටික විදුලි බලාගාරය

හිම සීනු

සීත කාලය යනු විටෙක සීත ඉහලිය නොහැකි සමයකි. සුළං හමා යන කාලයක් වුවහොත් මෙය ඉතාමත් දරුණු වේ. ඔක්තෝබරයේ සිට පෙබරවාරි, මාර්තු දක්වා ඇදෙන සීත සමය නිම වනවිට එහි වැසියනටද ඉතා තෘප්තිකර කාලයක් උදා වේ. ගිම්හාන කාලයට කෙමෙන් කෙමෙන් පය තබන සොභා දහම නැවුම් බවක් පරිසරයට මෙන්ම අප සිතටද කාවද්දයි. ගිම්හාන කාලයත් සීත කාලය අවසන් වන සමයත් පරිසරයේ ඉමහත් වෙනසක් ඇති වන කාලයකි. කුඩා මල් පොළොවින් මතු වන්නේ තවත් පොළොව යට සැඟවී ගන්නට බැරුවා සේය.





මේ හිම සීනු නොහොත් "Snow Bells" ලෙස හැඳින්වෙන පොළොවෙන් ඉහළට මතුවන ඉතා කුඩා මල් වර්ගයකි. මැරී ගිය ගහ කොළ අතරින් මෙම මල් මතු වන්නේ ඇත්තෙන්ම නව සමයක උදාව කියාපාමිනි.

වැනසුම සහ නිපැයුම

දසත විසිරී ගිය තුරුලතා සිතටත් ගතටත් ගෙන එන්නේ කෙතරම් සිසිලක්ද... කාලයත් සමග මිනිසාගේ දියුණුවත් සමඟ ඔහු පරිසරය හා ගැටෙන්නට විය... එයින් පෙරලා පහර බැට කන්නේද මිනිසාම නොවෙද?



ඕනෑම දෙයක් නිපැයුමට ඉඩකඩ්ත් අමුද්‍රව්‍යත් අවශ්‍ය වේ. දෙකටම පරිසරය මුහුණ දෙයි. මෙම මාර්ග නිපැයුමත් පසෙකින් එකිනෙක අඩු වී යන ගසුත් එයට කදිම නිදසුනක් සපයයි. "මිනිසා පරිසරයටත් පරිසරය මිනිසාටත්" යන පැරණි වදන් නොව "පරිසරය මිනිසාට" යයි එය නිවැරදි කළ යුතු කාලය එළඹී ඇත...

අන්තර්ජාල වේගය

ලංකාවේ නම් අන්තර්ජාල වේගය ගැන විවාදයක් අවශ්‍ය නැත. එයට එක් හේතුවක් නම් අපගේ යටිතල පහසුකම් වල මද කමය. අනෙක ලංකාවේ අන්තර්ජාල භාවිතය 100% පැතිරී නොතිබීමත් කාර්යාලයීය කටයුතු (සියලු ක්ෂේත්‍ර වල) සහ එදිනෙදා කටයුතු පූර්ණ ලෙස පරිගණකය වටා ගොඩ නැගී නොතීබීමත් තවත් හේතු සාධක වේ.

යුරෝපය සංවර්ධිත රටවලින් යුතුය. අන්තර්ජාල භාවිතය 100% කීවාට වරදක් නැත. ඕනෑම ක්ෂේත්‍රයක පැයක පමණ අන්තර්ජාල අත්හිටුවීමක් සිදු වුවහොත් එම ආයතනයට සිදුවන පාඩුව අතිමහත් විය හැක.
උදාහරණයක් ලෙස ප්ලාස්ටික් බෝතල් නිපදවන ආයතනයක්(අ. යයි සිතම්) ගැන සිතන්න. වෙනත් පාරිභෝගික ආතනයකට(ආ.) බෝතල් 10000ක හදිසි ඇණවුමක් අවශ්‍යව ඇත. දැන් සෑම කටයුත්තක් සඳහාම ඊ-මේල් භාවිතා කිරීම සාමාන්‍ය දෙයකි. මෙනිසා අ. ආයතනයෙන් ආ. ආයතනය ඇණවුම සඳහා ඊ-මේල් පණිවුඩයක් යවයි. නමුත් අ. ආයතනයේ හදිසි දෝෂයක් නිසා පැයක/දෙකක පමණ අන්තර්ජාල පහසුකම අත්හිටවීක් සිදුවී ඇත. මෙනිසා ඉහත ඊ-මේල් පණිවුඩයට පිළිතුරක් නොලබන ආ. ආයතනය වෙනත් සපයන්නකු වෙත යොමු විය හැකිය. එය අ. ආයතනයට දීර්ග කාලීන පාඩුවක් වනු ඇත.

මෙනිසා සංවර්ධිත රටවල් අන්තර්ජාල පහසුකම් සඳහා බොහෝ සේ වියදම් කිරීම අරුමයක් නොවේ. කෙසේ වෙතත් මෙම හේතූන් නිසා අන්තර්ජාල වේගය ද ඉතා සිත්ගන්නා සුළු අතර ස්ථාවරද වේ. යම් කිසි වැදගත් විශාල ගොනුවක් බාගත කර ගැනීමට දවස් ගණන් බලා සිටිය යුතු නැත. මෙම වීඩියෝ දසුන එයට මනා නිදසුනක් වනු ඇත. :)


සූරික්, ස්විට්සර්ලන්තය

ආරක්ෂිත බිම් ගෙවල්

වරෙක මුළු ලොවම කම්පා කළ හිට්ලර් නම් අධිරාජ්‍යවාදී හිතැති පුද්ගලයා බිහි වූ ජර්මනියට යාබද එක් රටකි, ස්විට්සර්ලන්තය. එමෙන්ම එය මෙතෙක් කිසිදු රාජ්‍යයක් විසින් යටත් කර නොගත් කිසිදු පහරදීමකට ලක්නොවූත් රටකි. මෙනිසා ස්විස් වැසියන් එක්තරා මානයකින් යුතු පිරිසකැයි කීවාට වරදකුත් නැත. සමහර විටෙක දුක්මුසු අතීතයක් ජර්මනියට හිමි කළ හිට්ලර්ගේ වදන් පවා පිටරැටියන්ට එරෙහිව ඔවුන්ගේ මුවින් පිට වන්නේ ජර්මන් ජාතිකයන් පවා එයට වෛර කරන විටකය.

කෙසේ වුවද තමන්ගේ ආරක්ෂාව තමන්ම සලසා ගතහොත් හොඳ යයි සිතූ අතීත ස්විස් ජාතිකයන් ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීමේදී එක්තරා නීතියක් පනවා තිබේ. එනම්, සෑම ගොඩනැගිල්ලකම අනිවාර්ය බිම් මහලක් තිබිය යුතු වීමයි. මෙහි දැක්වෙන්නේ එසේ තැනූ බිම් මහලක කොටසක දසුන් කිහිපයකි. ඒ හදිසි පහරදීමකදී තාවකාලිකව සැඟවී සිටිය හැකි ස්ථානයකි.


බිම් මහලේ එක් කොටසකට ඇතුළු වන අඩි බාගයක් පමණ පළලැති යකඩ රාමුවක් සහිත කොන්ක්‍රීට් දොර.

මෙහි බිත්තියක් අඩියකටත් වඩා පළලට තනා ඇති අතර හදිසි අවස්ථාවක් වුවහොත් මෙම ස්ථානයෙන් ඉවත් වීමට උමං මාර්ගයක් පවා තිබී ඇත.






වෙනත් ස්ථානයක් හා සම්බන්ධ වන උමං මග.

බිම් මහල් දුම්රියපල

ස්විට්සර්ලන්තයේ ඉතාමත් කුඩා බිම් මහල් දුම්රියපලක දර්ශනයකි මේ. එක් සුවිශේෂී දෙයක් නම්, මෙයට ඉහලින් රථ ගණනාවක් නවත්වා තැබිය හැකි ප්‍රදේශයක් තිබීමයි. දුම්රියෙන් බසින මගීන්ට බිම් මහලෙන් ඉහලට ආ විට තමන්ට අවශ්‍ය ප්‍රදේශයට යාමට අවශ්‍ය බසයක් හෝ ට්‍රෑම් රථයක් එම ස්ථානයෙන් ලබා ගත හැකිය. මෙනිසා ඉතා ශක්තිමත් ලෙස මෙම පහත මාලය තනා තිබිය යුතුය. ඇත්තෙන්ම අගනා ඉංජිනේරු නිපැයුමකි.

ස්විට්සර්ලන්තයේ ගම්මානයක්

ගමක්... මේ වචනය ඇසුනු පමණින් ශ්‍රී ලාංකිකයකුට නම් මනසට නැගෙන්නේ මනරම් පරිසරයකි. ගහ කොළ වලින් පිරි කුරුළු නාද වලින් කන පිනවන තැන තැන නැගුනු සුන්දර කුඩා නිවහන් වලින් සමන්විත පෙදෙසකි. යුරෝපියයකුට නම් මෙය ගමක් නොව පාරාදීසයකි. වරෙක ලාංකීය ස්වභාව සෞන්දර්යය පිරි දසුන් කිහිපයක් යුරෝපියයකුට පෙන්වූ විට ඔහුගේ මුවින් නික්මුනේ, "ඕහ්, මේක පාරාදීසයක් වගෙයිනේ" යන වදන්ය. එම වදන් ඔහුගේ මුවින් පිටවීම අරුමයක් නොවන බව මේ විඩියෝ දර්ශනය නැරඹූ විට ඔබටද වැටහෙනු ඇත.

අපිට නම් අපේ දේ අගේ නැත.



මෙය ස්විට්සර්ලන්තයේ සූරික් නම් කලාපයෙහි පිහිටි ඩියුබන්ඩෝෆ් නමැති ගමක මාර්ගයක දෙපස දසුනකි. මෙය ජර්මන් බස භාවිතා වන පෙදෙසකි. ජර්මන් බසින් "ඩෝෆ්" යන්නෙන් අදහස් වන්නේ "ගම" යන්නයි. එනම් ඩියුබන් නමැති ගම. නමුත් ඇත්ත වශයෙන්ම මෙය ඉතාමත් ම කුඩා නගරයක් කිව්වාට වරදකුත් නැත. නමුත් අනෙකුත් නගර හා සසඳන විට ඇත්තෙන්ම මෙය ගමක් ලෙස හැඳින්වීම නිවැරදිය.

වර්ණවත් යුරෝපය

සීත සෘතුවේ හිම වැටී සුදු පැහැ වෙයි. වසන්තය වර්ණවත්ය. වරෙක කහ පැහැතිය, මල් කොල වැටී යයි. ඉතින් යුරෝපියන් හැමදෙයකම මෙම වර්ණවත් භාවය අත් විඳින්නට තැත් කරයි. ඒ නිසාම බිත්තරයට පවා වර්ණයක් දෙන්නට ඔවුන් පසුබට වී නැත.


කැමරා ඇසට හසු වූයේ ස්විට්සර්ලන්තයේ සුප්‍රසිද්ධ සුපිරි වෙලඳසැලකදීය. ඇත්තේනම මෙය ඊස්ටර් සඳුදා නොහොත් Easter Monday ලෙස හැඳින්වෙන විශේෂ නිවාඩු දිනය සඳහා භාවතා කරයි.

චමත්කාර සවසක්

ග්ලොබලයිසේෂන්, ග්ලෝබල් හීටින්, ග්‍රීන් හවුස් ඉවෙක්ට්, බ්ලා බ්ලා බ්ලා... මේ ආකාරයේ නොයෙකුත් තාක්ෂණික වචන දැන් මහජනයා අතරද ඉමහත් ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි. මිනිසාගේම ක්‍රියාකාරකම් නිසා හානි වී යන චමත්කාර ස්වභාවධර්මය නොයෙකුත් වෙසින් පැමිණ මිනිසා මට්ටු කරන්නට තැත් කලත් මිනිසා නොව එයින් මට්ටු වන්නේ. මෙම දසුන මාගේ කැමරා ඇසට හසු කරගන්නට උත්සාහ කලේ තව නොබෝ දිනකින් මේ චමත්කාර හිරු බැස යන දසුන අහස උසට නැග ගිය කොන්ක්‍රීට් දසුනකින් බොඳවී යා හැකි යැයි හැඟුනු බැවිනි.

ශක්තිමත් බව සහ සැහැල්ලු බව

ද්‍රව්‍ය ඉංජිනේරු විද්‍යාවේ ශක්තිමත් බව එක් වැදගත් අවශ්‍යතාවයකි. දැනට පවතින ද්‍රව්‍යයයන් අපට ශක්තිමත් බව ගෙන දුන්නද ශක්තිය ලබාගැනීමත් සමඟ සැහැල්ලු බව අඩු වීමද වර්තමාන ඉංජිනේරුවා මුහුණ පා ඇති විශේෂ ගැටළුවකි. මේ නිසා ශක්තිය රඳවා ගන්නා අතරම ආකෘතියක සැහැල්ලු බවද රඳවා තබා ගත හැකි ආකාර ගැන වර්තමාන ඉංජිනේරුවා සිතන්නට පෙලඹී ඇත. මෙය ලෙහෙසි පහසු කාර්යයක් නොවේ, මක්නිසාද යත්, වැඩි ශක්තියක් ලබා ගැනීමට වැඩි ද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වීමත් ඒ සමඟ බරෙහි වැඩිවීමද සිදුවීමයි.

මේ සඳහා පිලියමක් ලෙස ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීමේ දී සිමෙන්ති සමඟ මිශ්‍ර කළ හැකි ද්‍රව්‍යයක් සොයා ගැනීමේ ව්‍යාපෘතියක මේ දිනවල නියැලී සිටිමි. එක්තරා දුරකට මෙම ව්‍යාපෘතිය සාර්ථක වී ඇතත් යාමට තව බොහෝ දුරක් ඉතිරි වී ඇත. මෙම කර්තව්‍යයේදී අප නිර්මාණය කරන ද්‍රව්‍යය පරීක්ෂා කිරීම එක් වැදගත් සංධිස්ථානයකි. පහත දැක්වෙන්නේ එහි අවස්ථා කිහිපයකි.


පරීක්ෂක සන්දි අතර රඳවා ඇති පරීක්ෂක කොටස


පරීක්ෂක කොටස විනාශ වීමෙන් පසු (එනම් එයට දැරිය හැකි උපරිම බලයෙන් පසු)


Test from Kasun Vidanapathirana on Vimeo.
කාලයත් සමඟ පරීක්ෂක කොටස මත යෙදෙන බලය පරිගණකයේ සටහන් වන ආකාරය. බලයේ ක්ෂණික පසුබෑම පරීක්ෂක කොටස බිඳ වැටීමේ ශබ්දයත් සමග මනාව දර්ශනය වෙයි.

අපේ දුප්පත් කම

ලංකාව තාමත් සංවර්ධනය වන රටක්. ඒක නිසා ඉංජිනේරු ක්ෂේත්‍රයේ R&D එහෙමත් නැත්තම් සමීක්ෂණය සහ සංවර්ධනය කියන දේ ලංකාවේ සිදු කෙරෙන්නේ නැති තරම්. නමුත් පරිගණක ඉංජිනේරු ක්ෂේත්‍රයේ නම් දැන් ඒක ක්‍රියාත්මක වෙන බව පේනවා. ඒකට ප්‍රධානම හේතුව තමයි අනෙකුත් ඉංජිනේරු ක්ෂේත්‍ර වලට සාපේක්ෂ වශයෙන් විශාල ප්‍රාග්ධනයක් නඩත්තු කටයුතු සඳහා විශාල මුදලක් අවශ්‍ය වීම. උදාහරණයක් විදියට ඉංජිනේරු ක්ෂේත්‍රයේ එක් උපකරණයක් සඳහා රුපියල් මිලියන ගණනක් වියදම් කරන්නට සිදුවෙන්න පුළුවන්. ඒන් සමහර විට එය R&D සඳහා අවශ්‍ය එක උපකරණයක් පමණක් වන්නටත් පුළුවන්.
මට මේක තදින්ම වැටහුණේ අද පර්යේෂණාගාරයේ ඉන්න වෙලාවකිදි. එක්තරා පරීක්ෂණයක් සඳහා මට මෙන්න මේ උපකරණය පාවිච්චි කරන්න ඕනේ වුණා.



මේ උපකරණය heater එකක්. කෙනෙකුට අවශ්‍ය උෂ්ණත්වයක් ඒකෙන් ලබාගෙන ඒ උෂ්ණත්වයේ රඳවා ගන්න පුළුවන්. ඒ වගේම තවත් කුඩා කොටසක් පාවිච්චි කරලා ද්‍රවයකට මිශු විමක් ලබා දෙන්නත් පුළුවන්. මේ රූපයෙන් පේන්නේ සෙරම්ක් (Ceramic) පරීක්ෂක කොටස් කිපයක තියන ජලයේ දියවන පොලිමර් (Polymer) කොටස ඩිබයිනඩ් කරන අවස්ථාවක්. මම මේ උපකරණය පාවිච්චි කලේ පලමු වතාවට මේ පර්යේෂණාගාරයේදි. නමුන් මේක පර්යේෂණ සඳහා අත්‍යාවශ්‍ය උපකරණයක් විදියටයි මට නම් හැඟෙන්නේ. අනෙක් දියුණු රටවල් වලින් ආපු අයට නම් ඒක හුරු පරුදු උපකරණයක්. නමුත් මේක මම අපේ විශ්වවිද්‍යාලයේදී නම් දැකල තිබුණේ නෑ. ඒ වෙලාවේ තමයි මට හිතුනේ අපේ දුප්පත් කම ගැන.

මේක පරීක්ෂණයේ පොඩි වීඩියෝ එකක්.

හරිම සීතල දවසක්

උදෙන්ම නැගිටලා වැඩට යන්න ලෑස්ති වුනේ හරිම අමාරුවෙන්, මොකද ආපහු හිම වැටෙන්න පටන් අරගෙන. අද උෂ්ණත්වය සෙ. -2⁰යි, මේක ලියන වෙලාවේ නම් ඊටත් වඩා අඩු වෙලා තියෙන්නේ රෑ නිසා. උදේ පාන්දර අමාරු වුනත්, එලියට බැහැල යන්න ගත්තම නම් හිතට හරි සැහැල්ලුවක් දැනුනා. හැම තැනම සුදු පාට හිම වලින් පිරිලා පරිසරයට එකතු කලේ චාම් බවක්. බයිසිකලේ නැගලා වටපිටාවේ අසිරිය නැරඹුවත් මම ගොඩාක් පරිස්සම් වුනා හිම උඩ බයිසිකලය පැදගෙන යන්න. ඒ කලින් පාර ලංකාවෙදි වගේ හිම උඩ උජාරු කම් කරන්න ගිහින් මට මතකයි ගහන්න ගිය පිනුම. ඉතින් ඔහොම තද හිමේ යන අතරේ පිංතූර දෙක තුනකුත් ගන්න අමතක කලේ නෑ මම අපේ යාළුවෝ වෙනුවෙන්.





හැබැයි වැඩ ඉවර වෙලා ආපහු ගෙදර එන වෙලාව වෙනකොට නම් හැමදේම වෙනස් වෙලා තිබුණෘ. ආපහු නිල් පාට පැහැදිලි අහස. ඒත් හිම තාමත් පරිසරයට එක් කලේ නිවුනු බවක්. ඒත් මේ හවස නිසාමදෝ මන්දා ඒ නිවුනු බව එක අතකට මූසල බවක්ද කියලත් මට හිතුණා.